polski - neologizm.

Neologizm

wyraz nowo utworzony, zwykle na podstawie slowa bedacego juz w uzyciu, zgodnie z obowiazujacymi zasadami slowotwórstwa. Neologizmy pojawiaja sie zarówno w utworach literackich, jak w slownictwie naukowym, publicystyce itp. Czasem pozostaja w zasobach slownikowych i funkcjonuja normalnie, np. powstale w okresie oswiecenia nadmiar i istniec.
W poezji pelnia szczególna funkcje ekspresywna, pojawiajac sie niekiedy w duzych ilosciach, jak w wierszach M. Białoszewskiego lub w poetyckich stylizacjach T. Czyżewskiego i J. Tuwima, w prozie Witkacego. Maja czesto charakter jednorazowy, np. witacz (Bialoszewski).
Neologizm, jest to wyraz nowy, utworzony przez pisarza w języku środków słowotwórczych. Powstaje wówczas, kiedy twórca szuka nowych sposobów wyrażania treści, określania stanów emocjonalnych, sensów filozoficznych. Neologizmy są środkiem ekspesji twórcze

RODZAJE NEOLOGIZMÓW
- słowotwórcze - utworzone od wyrazów istniejących za pomocą formantów, np.
zmywać - zmywarka
program - programista
gada - gadaczka
- frazeologiczne - powstają przez połączenie już istniejących wyrazów w związki, które mają nowe znaczenie, np. ulga podatkowa, zielone światło (możliwość, udogodnienia w realizacji czegoś)
- zapożyczenia - wyrazy zaczerpnięte z języków obcych, np. hit, monitor, mass, media
- znaczeniowe - powstają przeż nadanie nowego znaczenia wyazom już istniejącym, np. zamek - budowla
Neologizmy służą do wzbogacenia słownictwa, zastępują wyrazy

polski wiersz

Exegi monumentum

Stawiłem sobie pomnik trwalszy niż ze spiżu.

Od królewskich piramid sięgający wyżej;

Ani go deszcz trawiący, ani Akwilony

Nie pożyją bezsilne, ni lat niezliczony

Szereg, ni czas lecący w wieczności otchłanie.

Nie wszystek umrę, wiele ze mnie tu zostanie

Poza grobem. Potomną sławą zawsze młody,

Róść ja dopóty będę, dopóki na schody

Kapitolu z westalką cichą kapłan kroczy.

Gdzie z szumem się Aufidus rozhukany toczy,

Gdzie Daunus w suchym kraju rządził polne ludy,

Tam o mnie mówić będą, że ja, niski wprzódy,

Na wyżyny się wzbiłem i żem przeniósł pierwszy

Do narodu Italów rytm eolskich wierszy.

Melpomeno, weź chlubę, co z zasługi rośnie,

I delfickim wawrzynem wieńcz mi skroń radośnie.

Pieśń Horacego zawiera w sobie jedno główne przesłanie, iż każdy prawdziwy i szanujący się artysta powinien tak żyć i tworzyć, aby pozostała po nim trwała pamięć wśród odbiorców. Autor stara się sam docenić wartość swojego talentu lecz jednocześnie zdaje sobie sprawę z tego, iż jego talent jest formą daru od muzy Melpomeny. Dzięki temu nie czuje się on twórcą doskonałym i zachowuje zdrową postawę pokory wobec daru jaki otrzymał.
Do motywu przedstawionego przez Horacego nawiązywało w swej twórczości wielu późniejszych poetów i twórców. Jednym z nich jest Jan Kochanowski – poeta z Czarnolasu. Jan Kochanowski (1530- 1584) to najwybitniejszy poeta polskiego renesansu. Jest on znany jako twórca pieśni religijnych, patriotycznych, refleksyjnych, miłosnych, fraszek oraz cyklu trenów. W swoich utworach Kochanowski zawarł przede wszystkim swoją postawę wobec życia i Boga. Ujął w nich także swoje przemyślenia dotyczące świata i człowieka. Pieśni nie mają tytułów, oznaczone są cyframi.

Enzymy

Enzymy to duże cząsteczki z małym zagłębieniem na powierzchni. Jest to centrum aktywne (zawiera odpowiednie aminokwasy), do którego przyłącza się niebiałkowy składnik enzymu (pod warunkiem, że taki występuje). Centrum aktywne jest tworzone przez łańcuchy boczne aminokwasów, które często nazywa się grupami katalitycznymi enzymu. Grupy te pełnią funkcję rozpoznawania, wpasowywania i przemian konkretnego substratu. O właściwościach danego enzymu decyduje rozmieszczenie i rodzaj aminokwasów w centrum aktywnym. Centrum aktywne i jego budowa umożliwiają połączenie enzymu (w skrócie: E) z określonym substratem (S), w wyniku czego powstaje nietrwały kompleks enzym-substrat (E-S).

biologia - choroby człowieka

Odra (po łacinie morbili, ang. measles, rubeola) to choroba zakaźna wieku dziecięcego wywoływana przez morbilliwirus z rodziny paramyksowirusów. W okresie prodromalnym choroby dominuje ostry ból gardła, nieżyt błony śluzowej nosa i spojówek, stan zapalny górnych dróg oddechowych. Występuje często suchy kaszel. Charakterystycznym dla odry jest pojawienie się na błonie śluzowej policzków na wysokości dolnych zębów trzonowych, białawych przebarwień tzw. plamek Koplika. Pojawia się wysoka gorączka. Po kilku dniach (do 5) pojawia się wysypka o charakterze gruboplamistym, kolorze różowym, zlewająca się. Najpierw umiejscawia się na twarzy za uszami i na czole, postępuje w dół obejmując całą powierzchnię ciała. Towarzyszy jej kaszel i wysoka gorączka. Po kilku dniach (4-5) gorączka cofa się, ustępują również objawy zapalenia gardła, wysypka zmienia kolor na ceglasty, a naskórek łuszczy się "otrębiasto".



Nagminne zapalenie przyusznic, tzw. świnka (łac. parotitis epidemica, ang. mumps) - stan zapalny ślinianek przyusznych wywołanych przez wirusa świnki. Do zakażeń wirusem dochodzi najczęściej zimą i wczesną wiosną. Rozszerza się drogą kropelkową lub przez ślinę, która może się znajdować na pożywieniu albo przedmiotach. Wirus ma dużą zdolność zarażania, współczynnik IRR wynosi 10-12. Okres wylęgania wynosi 2-3 tygodni, a okres zarażalności zaczyna się 2-6 dni przed wystąpieniem objawów i trwa 7-9 dni po ustąpieniu. Człowiek jest jedynym rezerwuarem wirusa. Bardzo często (u połowy chorych) nie występują żadne objawy choroby i zakażenie można stwierdzić jedynie przez wykrycie przeciwciał we krwi.

chemia- mieszaniny

Mogą być utowrzone z pierwiastków związków chemicznych lub z pierwiastków i związków, są zawsze niejednorodne chemicznie, bo są złożone z różnego rodzaju indywiduów chemicznych. Przykłądy: powietrze, woda naturalna, większość produktów spożywczych.

Wszystkie roztowry rzeczywiste są mieszaninami jednorodnymi fizycznie i jednolitymi chemicznie.

Substancje w mieszaninach nie są połączone ze sobą wiązaniami cheicznymi z tego względu zachowują swoje pierwotne charakterystyczne wartości.

W pewnych warunkach składniki mieszanin ulegają przemianom prowadzącym do zmiany ich pierwotnych właściwości. Tworzą się wówczas nowe substancje o innych właściwościach fizycznych i chemicznych. Proces przemiany jednych substancji w inne nazywamy reakcją chemiczną, a substancje tworzące się w takiej reakcji związkami chemicznymi.

biologia paprotniki

- Paprotniki są bardzo starą grupą roślin. Przodkowie paprotników pojawili się w erze paleozoicznej na przełomie syluru i dewonu, około 420 milionów lat temu. Były to pierwsze rośliny lądowe, u których występowała wzniesiona pionowo łodyga, a w jej centralnej części znajdowała się wiązka przewodząca wodę, złożona z martwych komórek. Przedstawiciele to: Rhynia, Psilophyton, Asteroxylon. Są to rośliny wymarłe.

- Wymarłe paprocie drzewiaste, które osiągnęły największy rozwój w karbonie, uformowały najbogatsze złoża węgla kamiennego. Do wymarłych paprotników zaliczamy także lepidodendrony i sigilarie, kopalnych przodków widłakowych (do dziś przetrwały spośród tej grupy wodne porybliny), klinolisty i kalamity, wymarłą grupę skrzypowych oraz wymarłe staropaprocie (megafyton) przedstawicieli współczesnych paprociowych.

- Występują powszechnie w lasach strefy umiarkowanej oraz strefy tropikalnej, gdzie wykazują największą różnorodność form. Drzewiaste paprocie są rodzimymi roślinami wilgotnych lasów tropikalnych; występują w Nowej Zelandii, w Afryce Południowej.

- Najważniejszym ich osiągnięciem ewolucyjnym, w porównaniu z mszakami, jest rozwinięcie diploidalnych tkanek sporofitu, a tym samym wykształcenie sprawnych tkanek przewodzących, wzmacniających i okrywających. Są pierwszymi organowcami. Tkanka przewodząca, którą tworzy ksylem i floem, umożliwia im osiąganie większych rozmiarów (do 18 m w strefach tropikalnych), zaś tkanka okrywająca skuteczniej chroni przed wysychaniem i uniezależnia wegetację pokolenia diploidalnego od obecności wody w otoczeniu.

– Paprotniki są roślinami wieloletnimi. Wykształciły korzenie, zazwyczaj kłączowe łodygi oraz liście o dużych powierzchniach asymilacyjnych. U niektórych gatunków wyróżniamy dwa rodzaje liści: płonne służące do asymilacji, bez zarodników – trofofile oraz służące do rozmnażania, z zarodnikami – sporofile. Zarodnie, które u mszaków znajdowały się na szczycie sporofitu, umieszczone są na liściach lub w zakończeniach pędów.

- U wszystkich zachodzi przemiana pokoleń. Dominuje diploidalny, trwały, samodzielny sporofit zbudowany z korzeni, łodyg i liści; gametofit jest silnie zredukowany, zamiera po usamodzielnieniu się sporofitu.

Biologia - układ pokarmowy człowieka

Układ pokarmowy człowieka


Do układu pokarmowego człowieka zaliczamy przewód pokarmowy wraz z jego gruczołami oraz zęby i język. Przewód pokarmowy zaczyna sięotworem ustnym, a kończy otworem odbytowym. Kolejne odcinki tego przewodu to: jama ustna, gardło, przełup, żołądek, jelito cienkie i jelito grube. W okolicy jamy ustnej występują trzy pary dużych gruczołów ślinowych zwanych śliniankami (ślinianki przyuszne, podjęzykowe, podżuchwowe). Ślinianka przyuszna jest gruczołemsurowiczym, a zarazem największym gruczołem ślinowym. Ślinianki podżuchwowe i podjęzykowe należą do gruczołów surowiczo- śluzowych.


Żołądek przeżuwaczy składa się z żwacza, czepca, ksiąg i trawieńca. Trawieniec ze względu na wydzielanie enzymów trawiennych nazywany jest żołądkiem właściwym. W żwaczu pod wpływem wydzielanych przez ogromną ilość symbiotycznych mikroorganizmów, zachodzą liczne procesy w tym rozkład celulozy. Rozkład celulozowych ścian ułatwia dostęp do białek zawartych we wnętrzu komórek roślinnych.



Wchłanianie polega na przetransportowaniu produktów trawienie przez błony komórkowe nabłonka jelitowego do naczyń włosowatych krwionośnych lub limfatycznych:

-wchłanianie cukrów, jako cukry proste w dwunastnicy i jelicie czczym

-wchłanianie tłuszczów, w jelicie cienkim

-białka i kwasy nukleinowe, wchłaniane w jelicie cienki.